Ontspannings­oefeningen

Omdat je ontspannen kunt leren

De drie ontspannings­oefeningen hierboven kun je direct beluisteren en uitproberen. Klik daarvoor in een van de cirkels op het driekhoekje of op 'Luister'.

Wat zijn ontspannings­oefeningen?

ontspannings­oefeningen zijn oefeningen waarbij je begeleid leert ontspannen. Tegenwoordig betekent dat meestal dat je luistert naar een van te voren opgenomen stem. Je kunt ontspannings­oefeningen op twee manieren gebruiken.

De eerste manier is voor directe ontspanning. Hierbij voel je je na het doen van de oefening meer ontspannen dan daarvoor. Dit is vooral nuttig tijdens de acute fase van een stressvolle periode.

De tweede manier is om te leren in je dagelijks leven beter te kunnen ontspannen. Zo komt de nadruk meer te liggen op mindfulness of aandachts­training. Dit is vooral geschikt voor de herstelfase. Deze twee manieren van oefenen sluiten elkaar trouwens niet uit. De nadruk ligt echter wel vaak net anders. De oefeningen die je op mijn website vindt zijn geschikt voor beide manieren van oefenen.

Wanneer gebruik je ontspannings­oefeningen?

Je kunt ontspannings­oefeningen gebruiken als je last hebt van bijvoorbeeld stress, burnout, depressie of angst. Dit komt vaak voort uit een of meerdere van de volgende situaties:

  • Te hoge werkdruk of andere problemen op het werk.
  • Persoonlijke omstandigheden zoals een scheiding of het overlijden van een naaste.
  • Fysieke klachten of een ziekte.
  • Een traumatische ervaring.

Al deze situaties kunnen leiden tot spanning - letterlijk het tegenover­gestelde van ontspanning. Die spanning gaat vaak samen met vermoeidheid, futloosheid, slapeloosheid, sombere gedachten of (extra) lichamelijke klachten. Hierdoor krijg je vaak nog meer spanning waardoor je in een negatieve spiraal terecht komt.

Het is belangrijk om als je langdurig ernstige klachten hebt contact op te nemen met je huisarts. Die kan je eventueel weer doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener. Vaak zal die als onderdeel van een behandelplan ontspannings­oefeningen aanraden. Maar je kunt ook direct voor jezelf beginnen.

Welke soorten oefeningen zijn er?

De Spierontspanning is de ontspanningsoefening die in Nederland waarschijnlijk het meest bekend is. Hierbij span je een voor een verschillende spiergroepen aan en laat je weer los. Deze methode werd in de jaren twintig van de vorig eeuw ontwikkeld door de amerikaanse arts Edmund Jacobson. De oefening wordt ook wel de Progressieve Relaxatie van Jacobson genoemd.

Een andere bekende oefening is de Autogene Training. Je leert ontspannen door onder andere een gevoel van zwaarte en warmte op te roepen. Deze oefening werd ontwikkeld door de duitse psychiater Johannes Heinrich Schultz, wederom in de jaren twintig van de vorige eeuw. Als volledige naam wordt wel de Autogene Training Schultz gebruikt.

Een moderne variant van deze twee 'westerse' oefeningen kun je bovenaan deze pagina direct beluisteren en uitproberen. Maar er zijn ook ontspanningsoefeningen die voortkomen uit 'oosterse' methoden zoals Yoga en Meditatie. Wat hierbij centraal staat is aandacht. Bij een Ademhalingsoefening richt je je aandacht op je adem. Bij de Lichaamsscan of Bodyscan ga je met je aandacht langs alle delen van je lichaam. Deze twee technieken kun je uitproberen in de Basisoefening bovenaan deze pagina.

Een andere techniek die in de Basisoefening aan bod komt is Visualisatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de kracht van je verbeelding. Je maakt in gedachten bijvoorbeeld een reis door de natuur op een mooie warme dag. Of je stelt je wit licht of een beschermende, helende energie voor.

Zelf ervaren

Het belangrijkste is dat je zelf ervaart hoe ontspannings­oefeningen jou kunnen helpen. Door de drie oefeningen bovenaan deze pagina te beluisteren maak je kennis met een aantal van de belangrijkste technieken. Doe alle oefeningen een paar keer, verpreid over een aantal dagen. Zo kun je goed voelen wat de oefeningen voor jou doen. Iedere oefening duurt maximaal 10 minuten, dus je bent er niet veel tijd mee kwijt.

Als je op een andere manier een indruk wilt krijgen van wat ontspannings­oefeningen voor jou kunnen doen, probeer dan deze korte ademhalingsoefening:

  • Zorg dat je even een paar minuten niet gestoord kunt worden.
  • Ga zitten, ontspannen, maar niet onderuitgezakt.
  • Zet je voeten plat op de grond.
  • Voel even het contact dat je lichaam maakt met de stoel en de vloer.
  • Sluit dan je ogen.
  • Merk op hoe je buik meebeweegt met je ademhaling.
  • Probeer niet je adem te sturen, laat hem uit zichzelf komen en gaan.
  • Tel je uitademing, in gedachten, van 1 tot en met 10.
  • Als je afgeleid raakt ga je gewoon verder waar je gebleven was.
  • Open als je bij 10 bent je ogen.
  • Adem een keer wat dieper in en uit.

Neem het jezelf vooral niet kwalijk als je tijdens een van de oefeningen afgeleid raakt. Dat is heel normaal en gebeurt bij iedereen. Onze geest is nou eenmaal snel afgeleid. Ga iedere keer gewoon weer terug naar waar de oefening op dat moment is. Afgeleid raken en met je aandacht terug gaan naar de oefening hoort bij het oefenen.

Je hoeft ook niet te proberen om zelf aktief 'je hoofd leeg te maken'. Als dat zou kunnen dan zou ontspannen een heel stuk eenvoudiger zijn. Volg gewoon rustig de aanwijzingen op. Zo goed en zo kwaad als het op dat moment gaat. Verwacht ook niet dat je ineens na een of twee keer oefenen volledig ontspannen bent. Voel gewoon hoe je je na een oefening voelt. Is dat prettig? Doe de oefening dan later nog een keer. Het heten niet voor niets oefeningen! Ontspannen is iets dat je kunt leren door te oefenen.

Vertel hieronder wat de reden is dat jij ontspannings­oefeningen gebruikt, en hoe ze jou helpen.

2.167 reacties op “Ontspannings­oefeningen

  1. Verry van Rossum - 5 maart 2017

    Ik ben de ontspanningsoefeningen gaan doen om in zijn algemeenheid, maar vooral ook ’s nachts rustiger te worden.
    Daar het al een tijdje een ‘spannende’ tijd is de onrust in mijn lijf aanzienlijk.
    Door de korte bodyscan te doen voordat ik ga slapen, is de nachtrust een stuk beter. Graag zou ik ook een oefening willen hebben om af en toe overdag te doen.

    Met vreindelijke groeten,

    Verry van Rossum

    Reageer
  2. Hans - 2 maart 2017

    De ontspanningsoefeningen geven mij meer rust en kan hierdoor langer aan een stuk slapen.

    Reageer
  3. gert - 28 februari 2017

    ik doe ontspanningsoefeningen om te begrijpen waarom ik me zo druk maak en zorgen denk te hebben

    Reageer
  4. Gery - 28 februari 2017

    Omdat ik mij dan heel goed kan ontspannen, heb het wel moeten leren maar de ontspanning na de bodybalance heeft mij ervan overtuigd dat ik het kan

    Reageer
  5. Aaf - 27 februari 2017

    Ik heb chv en gebruik daar de oefeningen voor.
    Hoop tevens door de oefeningen sneller in te slapen, dat is bij mij een drama!

    Reageer
  6. Maartje - 27 februari 2017

    Als ik druk ben in mijn hoofd doe ik eenontspanningsoefening.

    Reageer
  7. Emma - 26 februari 2017

    Ik ben Emma, 16 jaar, en ben depressief. Mijn psychologe raadde mij deze website aan.

    Reageer
  8. A.Langendoen - 26 februari 2017

    Omdat ik weer bezig ben met ontspannigsoefeningen en

    ademhalingsoefeningen heeft te maken met weer regelmatig terugkerende hyperventielatie. ik ben ook abnuepatient,daarom slaap ik ook met een luchtmacvhine dus aan werken ombeter gaat Vr Gr Adri

    Reageer
  9. Antoinette Bot - 24 februari 2017

    Hallo,
    Na de diagnose tinnitus, gebruik de ontspanningsoefeningen, om de nacht rustig door te komen.

    Vriendelijke groet,
    Antoinette.

    Reageer
  10. Marjolein - 24 februari 2017

    Van het jaar ga ik verhuizen naar Hongarije….dit staat allang op het programma maar nu voel ik me heel erg schuldig naar mijn ouders en kinderen.
    Ouders hebben steeds meer zorg nodig en mijn dochter dr relatie is stuk dus die heeft mn steun nodig
    Ook vel stress op het werk….werd ruk wordt steeds hoger en de sfeer steeds slechter

    Reageer
  11. Eva - 23 februari 2017

    Na een traumatische ervaring overwonnen te hebben willen soms (vooral snachts) de nare gedachen weer terug komen. De oefeningen geven de juiste afleiding en ontspanning om dat weer naast me neer te leggen. En aangezien ik hartpatiënt ben is rust in je lijf onontbeerlijk.

    Reageer
  12. JW - 23 februari 2017

    Wegens hoge spierspanning/spierknopen gebruik ik het dagelijks.

    Reageer
  13. Ricarda - 23 februari 2017

    2 redenen wil bijleren voor mijn werk (wooncoach diverse doelgroepen) , en ik gebruikl ze zelf om stressklachten te verminderen

    Reageer
  14. Johny Rooker - 22 februari 2017

    Ik zat in de zomer in een emotionele sfeer.
    In november concludeerde de psychiater dysthemie. Op 15 december 2016 werd ik getroffen door een tia. Dit was de vijfde tia.. De laatste was is oktober 2013.
    De oorzaak was dit keer niet een hartritmestoornis. Mijn bloeddruk was echter zeer hoog 175/130. Later bij controle bleek dit het zelfde.
    Ik gaf mijn psychiater vervolgens aan dat ik voorlopig geen yoga kon doen vanwege beschadiging van mijn kniebanden. Aangezien ik toch ontspanning zocht, verwees zij mij naar jouw site.
    Enkele keren per dag ontspanning zoeken, is een raadzaam middel.

    Reageer
  15. Marie-Louise - 21 februari 2017

    Ik gebruik altijd ontspanningsoefeningen na de yogalessen. Kan soms wel eens wat nieuwe inspiratie gebruiken 🙂

    Reageer
  16. lia trock - 21 februari 2017

    Ik heb in jeugd een hele nare ervaring gehad,en ik heb in 1988 ëen terugslag gehad een soort trauma ,en met overgang kwam weer terug ,het zit in me dus daarom ontspanningoefeningen om rustig te worden

    Reageer
  17. Femma - 20 februari 2017

    Omdat ik veel spanning ervaar in het dagelijks leven

    Reageer
  18. hans - 19 februari 2017

    wat ik nu vergeten ben in voorgaande reaktie ,is dat ook de huisarts stelde dat “praten” uiterst belangrijk is in zo een situatie. Dat doe ik dan ook ,met mijn Lief uiteraard,maar ook met een therapeute ,waarin ik alle vertrouwen heb.

    Reageer
  19. hans - 19 februari 2017

    Ja,voor wat ,hoort wat.Uw oefeningen hebben me naast andere hulp immers geholpen . Speciaal de spier-ontspannings oefening.
    Na een kennelijk zware tijd en een tegenvallende ontwikkeling volgde een behoorlijke inzinking.Een futiliteit liet me niet meer los en een stroom van ongewenste gedachten volgden.Pijnscheuten in nek en bovenrug,niet kunnen slapen.Direct gedachten gaan opschrijven ,veel gaan wandelen ,en oefeningen opgezocht op internet,waaronder die van U en ook ademhalings-oefeningen. Het panische verdween na enkele weken ,toen de huisarts geraadpleegd.Deze achtte medicatie niet nodig ,hooguit een slaapmiddel indien gewenst. Deze heb ik tot dusver zeer weinig gebruikt .Een dergelijk periode heb ik 10 jaar geleden ook doorgemaakt en ik vertrouw erop dat het ook nu weer licht wordt. Mediteren voelt eigenlijk nog het beste.
    Met groet, Hans

    Reageer
  20. Frans - 19 februari 2017

    Ik heb een fikse angststoornis. De ontspannings oefeningen helpen mij om de angsten en paniek toe te laten en daardoor nemen ze langzamerhand af in hevigheid. Er is veel moed voor nodig, maar ik kan trots zijn , dat het me lukt.

    Reageer
  21. Cobie - 19 februari 2017

    Ik gebruik de ontspanningsoefeningen om mijn onrustgevoelens te beteugelen. Als ik erg onrustig wakker word, doe ik de 10-minuten ontspanning en dan vermindert de onrust. Is nooit helemaal we, maar wel weer te hanteren.

    Ik hoop dat je hier wat aan hebt.

    Met vriendelijke groet,

    Reageer
    1. Frans - 19 februari 2017

      Hallo Cobie. Jouw verhaal lijkt heel erg op het mijne. Fijn, dat je het met ons deelt. Het laat zien, dat we niet alleen staan . Bedankt !!! Frans.

  22. Johanna - 17 februari 2017

    Ik gebruik ontspanningsoefeningen omdat ik erg veel pieker. De oefeningen helpen mij wat verder weg te blijven van het gepieker. In het verleden heb ik ook ontspanningsoefeningen gedaan ivm slaapproblemen

    Reageer
  23. Laura de Reus - 17 februari 2017

    Ik ben met veel verschillende dingen bezig, betaald werk, vrijwilligerswerk, verenigingsleven, etc. en doe daarnaast veel leuke dingen alleen of met anderen. Mijn hoofd zit altijd vol (vaak leuke) gedachten; dat is vaak niet erg maar wél als ik wil slapen. Ontspanningsoefeningen helpen mijn hoofd leeg te maken, als een warm bad, even helemaal …………….NIETS.

    Reageer
  24. Elise - 16 februari 2017

    Omdat ik dan beter kan slapen

    Reageer
  25. Petra - 15 februari 2017

    Ik ben begonnen via mijn revalidatie periode. En ik heb er baat bij

    Reageer
  26. Jacqueline - 15 februari 2017

    Omdat ik af en toe nood heb aan ontspanning, bvb na een drukke dag of voor ik iets belangrijks heb te doen

    Reageer
  27. Liesbeth - 15 februari 2017

    Beste Martijn,

    De reden dat ik geïnteresseerd ben in ontspanningsoefeningen is dat ik fysieke klachten heb en daardoor een balans moet zoeken tussen inspanning (o.a. werken en beweging) en ontspanning (aarden en spierontspanning). Ik zoek daarom internet af voor korte en lange geleide meditaties.

    Hartelijke groet!

    Reageer
  28. anneke methorst - 14 februari 2017

    Voor angt stress en depressie

    Reageer
  29. Anouk - 13 februari 2017

    Ik heb een burn out gehad en val snel weer terug in mijn oude patroon

    Reageer
  30. acar - 11 februari 2017

    omdat ik slaap problemen hebt

    Reageer
  31. Tessa - 10 februari 2017

    Ik gebruik de ontspanningsoefeningen om mijn angst te verminderen en soms om beter/relaxter in slaap te vallen(dan droom ik minder).

    Reageer
  32. Danbiella - 10 februari 2017

    Door mijn overspannenheid ben ik door een lieve zuster op deze site gewezen en het is heel waardevol dat het er is.

    Reageer
  33. Lieneke - 9 februari 2017

    Omdat ik een hele hoge spierspanning heb opgebouwd, en dat ik veel hoofdpijn en spanning in de kaken heb.
    Moet ik s middags even gaan liggen, en dan zijn deze oefeningen heel fijn om goed te ontspannen, en is de ademhaling heel belangrijk

    Reageer
  34. Paul - 8 februari 2017

    Ik gebruik de ontspanningsoefeningen, mede op aanraden van mijn psychotherapeut, om rust in mijn hoofd te krijgen als gevolg van PTSS gekregen door mijn werk.

    Reageer
  35. José - 8 februari 2017

    Ik doe ontspanning oefeningen omdat ik moeite heb met ontspannen en ik mede daardoor met een burn-out thuis zit. Ik luister en doe.

    Reageer
  36. Frank - 7 februari 2017

    Ik gebruik de ontspanningsoefeningen omdat ik, sinds eind december 2016, last heb van Tinnitus a.g.v. een lawaaitrauma.
    Ik probeer het oorsuizen te bestrijden met een directe positieve aanval en hoop/verwacht dat het oorsuizen uiteindelijk zal uitdoven.

    Reageer
  37. Robert - 7 februari 2017

    Ik heb heel veel last van psychische klachten. Gegeneraliseerde angststoornis. Soms ben ik zo gespannen als ik ga slapen dat ik echt iets nodig heb om te ontspannen

    Reageer
  38. Hans Verbeek - 7 februari 2017

    Ik slaap heel slecht door en wil de oefeningen gebruiken om weer snel in slaap te vallen. Dit in plaats van enkele uren wakker liggen

    Reageer
  39. Yvonne - 7 februari 2017

    Ik maak mij zorgen om de gezondheid van mijn ouders. Pieker, vooral ’s nachts.

    Reageer
  40. Laura - 7 februari 2017

    Omdat ik aan het herstellen ben van een burnout en graag wat verschillende kortere en langere oefeningen kan doen om uit te kiezen.

    Ik raak vrij snel uitgekeken op een oefening, en merk dat ik dan minder goed luister en snel afdwaal. Dan is het fijn om een aantal ter beschikking te hebben en dat biedt jouw website.

    Fijn!
    Laura

    Reageer
  41. Ineke - 7 februari 2017

    Ik maak gebruik van ontspanningsoefeningen omdat ik heb gemerkt dat ik veel spanning vasthoudt in mijn lichaam en meestal merk ik dat aan mijn kaakspieren. Ik vind het fijn om de oefeningen te doen en voel ne beter als ik ontspannen ben, dan gaat ook alles makkelijker en heb ik meer plezier.

    Reageer
  42. Jolande Gietema - 5 februari 2017

    Ik heb sinds 3 maanden een nieuwe baan naast de baan die ik al had. Ik werk 40 uur per week en daar komt veel reistijd en administratie tijd nog bovenop. Eigenlijk te veel van het goede maar wel erg leuke banen. Ik wil proberen het zo goed mogelijk vol te houden, daar helpen ontspanningsoefeningen goed bij.

    Vriendelijke groet,

    Jolande Gietema

    Reageer
  43. Harm Schaap - 3 februari 2017

    Ik nogal veel stretch op mijn werk en zit met pijnklachten (hernia).

    Reageer
  44. Miriam - 2 februari 2017

    Door een burnout is het belangrijk dat ik me leer ontspannen. Deze oefeningen helpen me hierbij.

    Reageer
  45. Margriet - 1 februari 2017

    Ik geef les op een mbo zorg en welzijn en geef onder andere complementaire zorg, waaronder ontspanningsoefeningen, dus ik gebruik ze voor mijn lesgroepen.

    Reageer
  46. Anne - 31 januari 2017

    Omdat ik zelf therapeut ben en steeds wil blijven groeien en bijleren voor mijn persoonlijke ontwikkeling.

    Reageer
  47. Gina - 30 januari 2017

    Burn-out
    Angstdepresdie

    Reageer
  48. Anneke Verkoeijen - 30 januari 2017

    Ik heb een aantal weken mijn enkel en onderbeen gebroken en breng noodgedwongen mijn dagen liggend en met mijn been hoog door. Deze oefeningen doe ik om niet weg te zinken in zelfbeklag of nare gedachten.

    Reageer
  49. Gina - 30 januari 2017

    Ik gebruik ontspanningsoeffeingenen omdat ik angststornis heb. De oeffeningen doe ik in de ochtend en ze helpen mij om met iets meer rust de dag te beginnen.

    Reageer
  50. Kees Verheul - 30 januari 2017

    Als gevolg van een val van de trap is mijn rug ernstig gekneust. De oefeningen helpen de pijn te verlichten.

    Reageer

Geef een reactie