Ontspannings­oefeningen

Omdat je ontspannen kunt leren

De drie ontspannings­oefeningen hierboven kun je direct beluisteren en uitproberen. Klik daarvoor in een van de cirkels op het driekhoekje of op 'Luister'.

Wat zijn ontspannings­oefeningen?

ontspannings­oefeningen zijn oefeningen waarbij je begeleid leert ontspannen. Tegenwoordig betekent dat meestal dat je luistert naar een van te voren opgenomen stem. Je kunt ontspannings­oefeningen op twee manieren gebruiken.

De eerste manier is voor directe ontspanning. Hierbij voel je je na het doen van de oefening meer ontspannen dan daarvoor. Dit is vooral nuttig tijdens de acute fase van een stressvolle periode.

De tweede manier is om te leren in je dagelijks leven beter te kunnen ontspannen. Zo komt de nadruk meer te liggen op mindfulness of aandachts­training. Dit is vooral geschikt voor de herstelfase. Deze twee manieren van oefenen sluiten elkaar trouwens niet uit. De nadruk ligt echter wel vaak net anders. De oefeningen die je op mijn website vindt zijn geschikt voor beide manieren van oefenen.

Wanneer gebruik je ontspannings­oefeningen?

Je kunt ontspannings­oefeningen gebruiken als je last hebt van bijvoorbeeld stress, burnout, depressie of angst. Dit komt vaak voort uit een of meerdere van de volgende situaties:

  • Te hoge werkdruk of andere problemen op het werk.
  • Persoonlijke omstandigheden zoals een scheiding of het overlijden van een naaste.
  • Fysieke klachten of een ziekte.
  • Een traumatische ervaring.

Al deze situaties kunnen leiden tot spanning - letterlijk het tegenover­gestelde van ontspanning. Die spanning gaat vaak samen met vermoeidheid, futloosheid, slapeloosheid, sombere gedachten of (extra) lichamelijke klachten. Hierdoor krijg je vaak nog meer spanning waardoor je in een negatieve spiraal terecht komt.

Het is belangrijk om als je langdurig ernstige klachten hebt contact op te nemen met je huisarts. Die kan je eventueel weer doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener. Vaak zal die als onderdeel van een behandelplan ontspannings­oefeningen aanraden. Maar je kunt ook direct voor jezelf beginnen.

Welke soorten oefeningen zijn er?

De Spierontspanning is de ontspanningsoefening die in Nederland waarschijnlijk het meest bekend is. Hierbij span je een voor een verschillende spiergroepen aan en laat je weer los. Deze methode werd in de jaren twintig van de vorig eeuw ontwikkeld door de amerikaanse arts Edmund Jacobson. De oefening wordt ook wel de Progressieve Relaxatie van Jacobson genoemd.

Een andere bekende oefening is de Autogene Training. Je leert ontspannen door onder andere een gevoel van zwaarte en warmte op te roepen. Deze oefening werd ontwikkeld door de duitse psychiater Johannes Heinrich Schultz, wederom in de jaren twintig van de vorige eeuw. Als volledige naam wordt wel de Autogene Training Schultz gebruikt.

Een moderne variant van deze twee 'westerse' oefeningen kun je bovenaan deze pagina direct beluisteren en uitproberen. Maar er zijn ook ontspanningsoefeningen die voortkomen uit 'oosterse' methoden zoals Yoga en Meditatie. Wat hierbij centraal staat is aandacht. Bij een Ademhalingsoefening richt je je aandacht op je adem. Bij de Lichaamsscan of Bodyscan ga je met je aandacht langs alle delen van je lichaam. Deze twee technieken kun je uitproberen in de Basisoefening bovenaan deze pagina.

Een andere techniek die in de Basisoefening aan bod komt is Visualisatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de kracht van je verbeelding. Je maakt in gedachten bijvoorbeeld een reis door de natuur op een mooie warme dag. Of je stelt je wit licht of een beschermende, helende energie voor.

Zelf ervaren

Het belangrijkste is dat je zelf ervaart hoe ontspannings­oefeningen jou kunnen helpen. Door de drie oefeningen bovenaan deze pagina te beluisteren maak je kennis met een aantal van de belangrijkste technieken. Doe alle oefeningen een paar keer, verpreid over een aantal dagen. Zo kun je goed voelen wat de oefeningen voor jou doen. Iedere oefening duurt maximaal 10 minuten, dus je bent er niet veel tijd mee kwijt.

Als je op een andere manier een indruk wilt krijgen van wat ontspannings­oefeningen voor jou kunnen doen, probeer dan deze korte ademhalingsoefening:

  • Zorg dat je even een paar minuten niet gestoord kunt worden.
  • Ga zitten, ontspannen, maar niet onderuitgezakt.
  • Zet je voeten plat op de grond.
  • Voel even het contact dat je lichaam maakt met de stoel en de vloer.
  • Sluit dan je ogen.
  • Merk op hoe je buik meebeweegt met je ademhaling.
  • Probeer niet je adem te sturen, laat hem uit zichzelf komen en gaan.
  • Tel je uitademing, in gedachten, van 1 tot en met 10.
  • Als je afgeleid raakt ga je gewoon verder waar je gebleven was.
  • Open als je bij 10 bent je ogen.
  • Adem een keer wat dieper in en uit.

Neem het jezelf vooral niet kwalijk als je tijdens een van de oefeningen afgeleid raakt. Dat is heel normaal en gebeurt bij iedereen. Onze geest is nou eenmaal snel afgeleid. Ga iedere keer gewoon weer terug naar waar de oefening op dat moment is. Afgeleid raken en met je aandacht terug gaan naar de oefening hoort bij het oefenen.

Je hoeft ook niet te proberen om zelf aktief 'je hoofd leeg te maken'. Als dat zou kunnen dan zou ontspannen een heel stuk eenvoudiger zijn. Volg gewoon rustig de aanwijzingen op. Zo goed en zo kwaad als het op dat moment gaat. Verwacht ook niet dat je ineens na een of twee keer oefenen volledig ontspannen bent. Voel gewoon hoe je je na een oefening voelt. Is dat prettig? Doe de oefening dan later nog een keer. Het heten niet voor niets oefeningen! Ontspannen is iets dat je kunt leren door te oefenen.

Vertel hieronder wat de reden is dat jij ontspannings­oefeningen gebruikt, en hoe ze jou helpen.

2.159 reacties op “Ontspannings­oefeningen

  1. Marian - 12 augustus 2017

    Hallo……
    Ik ben aan het googlen gegaan omdat ik thuis zit met een burnout. Ik was constant heel gespannen. Vandaar jouw site.
    Groetjes

    Reageer
  2. Piet - 10 augustus 2017

    Ik heb dit voor mijn zwager gedaan, nu maar hopen dat hij er baat bij heeft.
    Ik zelf ben wel bekend met ontspanningsoefeningen en kan me daar ook helemaal aan over geven.

    Reageer
  3. Mieke - 10 augustus 2017

    Door stress op het werk kan ik moeilijk ontspannen en daardoor moeilijk in slaap vallen. Kreeg een tip voor deze oefeningen.

    Reageer
  4. Gaston bonet - 9 augustus 2017

    Na een herseninfarct en alle gevolgen hiervan.
    Kan ik niet snel rust vinden. Ook slaap ik slecht.
    Na een tip van een van mijn therapeut ben ik dit eens gaan proberen, en het werkt voor mij.
    Ik word rustig en val vaak sneller in slaap.

    Reageer
  5. Ger Daane - 9 augustus 2017

    Als eerstelijns fysiotherapeut tip ik patiënten om ontspanningsoefeningen.com te gebruiken.

    Reageer
  6. Marja - 9 augustus 2017

    Als ondersteuning bij paniekaanvallen na ernstige ziekte

    Reageer
  7. Liesbeth - 9 augustus 2017

    Als mijn hoofd te druk is, ik niet in slaap kan komen, ik de hele dag achter mezelf aanloop, ga ik weer bewuster ontspanningsoefeningendoen.

    Reageer
  8. Jack - 8 augustus 2017

    Korte versie:
    Chronisch pijn syndroom en daardoor slecht slapen.

    Reageer
  9. Uli - 8 augustus 2017

    Ik gebruik de ontspanningsoefeningen voor mijn cliënten.

    Reageer
  10. charles van Dijk - 8 augustus 2017

    omdat ik al jaten gespannen ben en moet mijn lichaam leren ontspannen

    Reageer
  11. Jan - 6 augustus 2017

    Beste Martijn, Ik ben onder behandeling bij Dimence i.v.m.depressie. Ik heb baat bij de bodyscan en ontspanningsoefeningen, voor het slapen. Uit nieuwsgierigheid heb ik gegoogled en ben jouw ontspanningsoefening tegen gekomen.

    Reageer
  12. Carola - 5 augustus 2017

    ik altijd druk ben net alles en mij zelf geen tijd voor me zelf geeft dus ook geen rust kan vinden

    Reageer
  13. Lucas - 5 augustus 2017

    Ik heb vroeger, bij een echtscheiding, autogene training geleerd en dagelijks beoefend. Dit hielp me om de echtscheiding te verwerken en mijn slaapprobleem op te lossen zonder medicamenten.

    Reageer
  14. Betty - 4 augustus 2017

    Ik gebruik de oefeningen om extra te ontspannen. Heb fibromyalgie en veel last van gespannen spieren. Veel stress geeft ook spanning.

    Reageer
  15. Henk - 4 augustus 2017

    Ben altijd zeer depressief, en heb het gevoel dat ik in de brand sta.
    De oefeningen helpen me, om te ontspannen.

    Reageer
  16. Katja - 3 augustus 2017

    Beste, wie kan mij helpen? Ik probeer telkens de ademhalingsoefeningen maar het lukt mij niet om mijn adem niet te leiden. Als ik onbewust adem heb ik dat niet. Maar vanaf het moment ik op mijn adem let is het geforceerd en leid ik mijn adem. Ik krijg het dan niet meer weg. Wie herkent dit? En wat kan ik hier tegen doen? Bedankt alvast. Grts

    Reageer
    1. Martijn Mulder - 3 augustus 2017

      Beste Katja, dat is een bekend verschijnsel als je eenmaal op je adem gaat letten. Het is juist de oefening om te proberen de adem steeds meer te laten gaan zoals die komt en gaat. Het is niet erg als dat niet meteen lukt. Geef het even de tijd, wees geduldig en wees vooral niet te streng voor jezelf.

  17. Rinus Dassen - 3 augustus 2017

    om dat ik al een 1.5 jaar hoofdpijn heb heeft de psycholoog me deze oefeningen aangeraden

    Reageer
  18. corrie timmers - 2 augustus 2017

    Ik ben op zoek naar ontspanningsoefeningen omdat ik me moeilijk kan ontspannen.

    Reageer
  19. Joep - 31 juli 2017

    In de jaren 70 heb ik vanwege spanning op mijn werk van mijn huisarts ontspanningsoefeningen gekregen. Een tijd later heb ik, vanwege mijn vliegangst, bij de stichting Valk ook een bandje met rustgevende, ingesproken Engelse tekst gekregen. Beide heb ik indertijd regelmatig met succes gebruikt.Omdat ik op dit moment door omstandigheden, weer behoefte voelde me te ontspannen, wilde ik de oude oefeningen gebruiken. Helaas, kon ze niet meer vinden en ben dus op internet op zoek gegaan.

    Reageer
  20. Jeroen - 31 juli 2017

    Te drukke tijd en daar nu last van hebben. Dus nu bijkomen en dus ontspannen

    Reageer
  21. Chantal - 29 juli 2017

    Om meer rust in me hoofd te krijgen en minder last van me rug en gewrichten, en heb last van snel en vaak overprikkeld zijn

    Reageer
  22. Ton - 27 juli 2017

    Ik ben vaak gespannen en trek de problemen van anderen naar me toe. Hierdoor kan ik vaak moeilijk in slaap komen. De ontspannings oefeningen helpen mij daarbij wel.

    Reageer
  23. rinus van eck - 26 juli 2017

    Ik voel me vaak gespannen. Zie tegen nogal wat zaken op. Heb ook vrees voor geheugenverlies. Denk dat ontspanningsoefeningen kunnen helpen.

    Reageer
  24. Mariska - 24 juli 2017

    Ik doe de ontspanningsoefeningen omdat ik last heb van chronische hyperventilatie

    Reageer
  25. alie - 20 juli 2017

    Ik heb sinds kort een terugval (depressie).
    Zit nu ook aan de antidepressiva en kalmeringsmiddel….Het liefst wil ik ontspanningsoefeningen doen zodat ik geen kalmeringstabletten nodig heb

    Reageer
  26. Marliese - 20 juli 2017

    Ik doe de ontspanningsoefeningen om mijn hoofd leeg te maken en mijn lichaam weer te voelen

    Reageer
  27. Leo - 18 juli 2017

    De ontspanningsoefeningen heb ik nodig om mijn ziekte beter te aanvaarden

    Reageer
  28. Angelique - 16 juli 2017

    Ik doe ontspanningsoefeningen omdat ik hyperventilatie en slaapproblemen heb.

    Reageer
  29. Ann - 15 juli 2017

    De reden waarom ik ontspanningsoefeningen zocht, is omdat ik momenteel midden in een burn-out/depressie zit. Het is heel moeilijk om negatieve gedachten los te laten en vooral ’s avonds om de slaap te kunnen vatten. Ook ’s Nachts word ik geregeld wakker na een nachtmerrie en geraak ik niet meer in slaap.

    Reageer
  30. Tineke - 15 juli 2017

    Ik ben in mijn hoofd altijd bezig met gesprekken. Vaak herhaal ik ze ook nog
    Ook ben ik een slechtslaper

    Reageer
  31. Agnes - 12 juli 2017

    Ik kom heel moeilijk in slaap. Door ontspanningsoefeningen te doen lukt het soms beter

    Reageer
  32. Paul - 11 juli 2017

    Heb last van ongecontroleerde emoties en probeer daar op deze manier wat aan te doen.

    Reageer
  33. Laura - 10 juli 2017

    Vanwege toch veel stressklachten staat er nu elke avond ontspanningsoefeningen op het programma. Ik hoop dat er snel verbetering in komt.

    Reageer
  34. Gerrit Hamse - 9 juli 2017

    Weer tot rust komen in mijn hoofd zodat ik weer normaal kan functioneren op het werk maar ook voor al thuis in mijn vertrouwde omgeving.

    Reageer
  35. ilse - 7 juli 2017

    Mijn cliënten hebben baat bij ontspanningsoefeningen wanneer ze veel stress hebben, een lage lichaamsgewaarwording of veel spierspanning waardoor ze slecht kunnen ontspannen.

    Reageer
  36. John van kempen - 7 juli 2017

    Ben een tijd overspannen geweest en nu voor80-90% hersteld. Ik werk bijna weer volle dagen maar slaap soms nog slecht.
    Door ontspanningsoefeningen probeer ik dit te verbeteren.grt John

    Reageer
  37. Anneke - 6 juli 2017

    op advies van de huisarts nav hyperventilatie en spannings-hoofdpijn

    Reageer
  38. M Dijks - 5 juli 2017

    Omdat ik niet lekker in mijn vel zit en veel stress heb op het moment. Dat is alles wat ik erover kwijt wil…..

    Reageer
  39. Marielle - 5 juli 2017

    Rust na een zware periode van emotionele vermoeidheid

    Reageer
  40. Anneke - 5 juli 2017

    Ik heb last van een depressie en probeer me door middel van ontspanningsoefeningen wat meer te relaxen, meer tot mezelf te komen

    Reageer
  41. Leontine - 3 juli 2017

    Omdat ik mezelf op dit moment een beetje kwijt ben. Omdat ik terug naar mezelf moet/wil. Om mezelf te “voelen”.

    Reageer
  42. Isabelle Simons - 30 juni 2017

    Ik gebruik de oefening om te ontspannen (stress tijdens werk). Heb er overigens echt baat bij.

    Reageer
  43. Leon - 29 juni 2017

    Vanwege een burn-out en de daarbij horende spanningen ben ik ontspanningsoefeningen gaan doen.

    Reageer
  44. Marcel - 27 juni 2017

    De stress komt bij mij omdat ik al 31 jaar vrachtwagenchauffeur ben en begin nu er ook ongemakken van te krijgen. ( darmen en hoofdpujn)

    Reageer
  45. Lennart - 26 juni 2017

    Ik gebruik ontspanningsoefeningen om te ontstressen en te ontspannen wanneer het even te veel wordt!
    Ik kom helemaal tot rust … tot kippenvel toe soms !

    Reageer
  46. Lilian - 25 juni 2017

    Ik heb last gehad van paniekaanvallen. Door hyperventilatie was mijn ademhaling helemaal door de war. Ik zocht naar oefeningen om weer bewust te worden van de ademhaling en om hiermee te oefenen. Zo kwam ik op ontspanningsoefeningen.com.

    Reageer
  47. Annemarie van den Akker - 25 juni 2017

    Ik heb een herseninfarct gehad en heb nu last van ptss en op aanraden van de psycholoog doe ik deze ontspanningsoefeningen

    Reageer
  48. Wendy - 24 juni 2017

    Ik ben geopereerd aan een goedaardig meningioom, en heb hier epilepsie en p.n.e.s. aanvallen overgehouden.
    De oefeningen helpen mij de pnes aanvallen te verminderen.

    Reageer
  49. Nicoline - 22 juni 2017

    Omdat ik mij moeilijk kan ontspannen uit mezelf.

    Reageer
  50. Mary - 22 juni 2017

    Heb terminale kanker. Morfine helpt slechts gedeeltelijk. Met de ontspanningsoefeningen verminder ik de pijnkrampen in de spieren en
    kan ik weer even vooruit.

    Reageer

Geef een reactie